Scharnieren met kruisas
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een scharnier met kruisas is een type scharnier waarbij twee scharnierdelen via een kruislings geplaatste as met elkaar verbonden zijn, vaak gebruikt voor toepassingen die een robuuste en stabiele draaibeweging vereisen.
Omschrijving
Scharnieren, ook wel bomen of angelen genoemd, zijn metalen onderdelen waaraan deuren, ramen of luiken draaien. Ze bestaan doorgaans uit twee bladen die in elkaar passen en verbonden zijn met een pen. Bij scharnieren met kruisas, ook wel kruisscharnieren genoemd, worden twee scharnierdelen verbonden door een kruisvormige as. Deze constructie is ontworpen om koppel over te brengen en is geschikt voor zware toepassingen. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt voor houten tuinpoorten, tuindeuren, garagedeuren, houten hekwerken en zware luiken en deuren. Materialen waar scharnieren van gemaakt kunnen zijn, omvatten staal, roestvrij staal, messing en aluminium, afhankelijk van de toepassing en vereiste duurzaamheid en corrosiebestendigheid. Een juiste installatie is belangrijk voor optimale werking en duurzaamheid, en onjuiste plaatsing kan leiden tot schade. Hoewel er geen specifieke informatie over onderhoud van scharnieren met kruisas is gevonden in de geraadpleegde bronnen, wordt voor algemene scharnieren aanbevolen om ze soepel te houden door onderhoud. Het woord 'scharnier' is afgeleid van het Franse woord 'charnière', wat 'scharnier(gelenk)' betekent en uiteindelijk teruggaat op het Latijnse 'cardo' (deuras, draaipunt).
Soorten Scharnieren en Toepassingen
Er bestaan diverse soorten scharnieren voor verschillende toepassingen. Naast scharnieren met kruisas voor zware deuren en poorten, zijn er onder andere kogellagerscharnieren voor soepel draaien, deurveerscharnieren, bochtscharnieren, bommerscharnieren en vlinderscharnieren. Onzichtbare scharnieren worden gebruikt wanneer een glad oppervlak zonder zichtbaar scharnier gewenst is, bijvoorbeeld bij meubelkleppen. Deze kunnen 180 graden inklapbaar zijn. De keuze van het juiste scharnier hangt af van de toepassing, het gewicht en de gewenste functionaliteit, evenals omgevingsfactoren zoals de noodzaak voor corrosiebestendigheid.
Materialen en Installatie
Scharnieren worden vervaardigd uit diverse materialen zoals staal, roestvrij staal (RVS), messing, brons, koper, aluminium en kunststof, elk met specifieke eigenschappen voor sterkte, duurzaamheid en weerbestendigheid. Aluminium scharnieren zijn veelzijdig en geschikt voor binnen- en buitentoepassingen, inclusief zware deuren. Stalen scharnieren zijn stabiel en geschikt voor zware lasten, maar worden doorgaans binnen gebruikt vanwege materiaaleigenschappen, tenzij gegalvaniseerd of gepoedercoat voor corrosiebescherming. RVS scharnieren zijn zeer geschikt voor buitentoepassingen en corrosiebestendige omgevingen. De installatie van scharnieren vereist nauwkeurigheid, met name bij onzichtbare scharnieren, waar freesmallen gebruikt kunnen worden voor de complexe uitsparingen. Correcte montage is essentieel voor een goede werking en om schade aan deuren of meubilair te voorkomen.
Gebruikte bronnen: